Gemeenten staan, als gevolg van de decentralisatie in het sociale domein, nog altijd voor een enorme uitdaging. Op dit moment lijkt de aandacht nog steeds naar de transitie zélf te gaan. De vraag ‘Hoe komen we van een Rijksverantwoordelijkheid naar gemeentelijke verantwoordelijk en hoe zorgen we er tegelijkertijd voor dat de processen goed worden ingericht?’ staat nog alijd centraal.

Werk toe naar transformatie

Wat mij betreft is het veel belangrijker om toe te werken naar daadwerkelijke transformatie, omdat er (juist als gevolg van de decentralisatie) volop kansen liggen om werk anders te organiseren. In wezen is dat een veel uitdagender vraagstuk. Een vraagstuk dat op dit moment wat ondergesneeuwd lijkt te worden door de nadruk die ligt op de transitie naar de nieuw toebedeelde taken.

Belangrijke rol van overheid

Hoe ga je om met alle veranderingen? Wie is eigenlijk de burger van de toekomst? En hoe ziet de samenleving er dan uit? Welke ondersteuning heeft een burger nodig en wat verwacht hij daarin van de gemeente? Ik ben van mening dat de overheid binnen dit eco-syteem van onze maatschapppij een verbindende rol moet gaan vervullen door partijen, zoals burgers, leveranciers en uitvoerende organisaties bij elkaar te brengen. Op die manier kan er in samenspraak een gezamenlijke visie ontwikkeld worden waar vervolgens weer processen op aangepast worden.

Veranderende omgeving leidt tot minder controle

En juist vanwege die verminderde grip is het noodzakelijk dat gemeenten afstappen van hun controlerende denkwijze. Overschakeling naar een denkwijze waarin waardecreatie centraal staat is essentieel! Het gevaar van de huidige decentralisatie is dat de focus op (kosten)beheersing blijft liggen, waardoor de daadwerkelijke transformatie niet o de juiste manier plaatsvindt. Dit gegeven wordt nog eens versterkt door de bezuinigingen en beperkingen waarmee de decentralisatie gepaard gaat. Vooral daarom is het van belang om nu in gesprek te gaan met een softwareleverancier die koppelingen legt en feitelijk vanuit een helicopterview boven de materie hangt. Een investering van vandaag levert morgen het driedubbele in meer tijd en gemak en minder frustatie. Het beste uit twee werelden zou je kunnen zeggen.
Wederzijdse afhankelijkheid, vertrouwen in elkaar hebben en een gedeeld perspectief om tot vernieuwing te komen zijn de basisvoorwaarden voor een goedwerkend eco-systeem. Gemeenten en uitvoerende instellingen moeten vermijden dat aspecten als controleverlies en focus op kostenbeheersing de boventoon gaan voeren. Want daardoor belanden zij in de verzanden ze in gesprekken en situaties die voorkomen dat ze met elkaar de toekomst op een juiste manier vorm gaan geven. En die toekomst goed vormgeven, daar hebben we allemaal baat bij. Maar vooral die jongere die dringend hulp nodig heeft…